Zo werkt ambulancezorg in Nederland
Bij een noodgeval bel je 112, maar wat gebeurt er daarna eigenlijk? Wie komt er dan in actie? En waarom word je soms wél, en soms níet naar het ziekenhuis gebracht? Hoe zit dat met de Ambulance?
Op deze pagina leggen we uit hoe de ambulancezorg in Nederland is georganiseerd.
Ambulancezorg is zelfstandige zorg – geen verlengstuk van het ziekenhuis
Bij een noodgeval bel je 112 – maar wat gebeurt er daarna? Veel mensen denken dat een ambulance vooral bedoeld is om je zo snel mogelijk naar de Spoedeisende Hulp te brengen. Maar dat is niet zo.
De ambulancezorg in Nederland bestaat uit zelfstandige zorgorganisaties, de Regionale Ambulancevoorzieningen (RAV’s). Er zijn er 25 in Nederland. Ambulancemedewerkers verlenen mobiele zorg. Ambulanceverpleegkundigen en -chauffeurs zijn speciaal opgeleid om medisch te handelen bij spoed en om zelf te beoordelen of vervoer naar het ziekenhuis noodzakelijk is. Zij verlenen ambulante zorg, een vorm van zorg die niet in een instelling plaatsvindt, maar op locatie.
Ambulances zijn dus geen ‘taxi’s met sirene’ in Nederland. Je wordt alleen vervoerd als dat medisch echt nodig is. Als het kan, word je thuis behandeld door verpleegkundigen en/of doorverwezen naar de huisarts of andere passende zorg.
Ook achter de schermen gebeurt veel meer dan mensen vaak denken. Zo werken meldkamercentralisten met medische achtergrond en triageprotocollen. Zij bepalen op basis van jouw 112-telefoontje welke hulp er nodig is en hoe snel.
Ambulancezorg draait om communicatie, observatie, inschatting en samenwerking met onder andere huisartsen, GGZ, SEH’s en politie. Steeds vaker wordt ingezet op zorgcoördinatie en ‘zorg op de juiste plek’, waarbij niet automatisch vervoer naar het ziekenhuis volgt.
De druk op deze ambulante zorg is hoog, onder andere door de vergrijzing, complexe GGZ-zorgvragen en een groeiend personeelstekort. Begrip voor deze realiteit helpt om verwachtingen bij burgers realistischer te maken en waardering voor deze vorm van zorg te vergroten.
Wat gebeurt er als je 112 belt?
Als je 112 belt, krijg je eerst een landelijke centralist aan de lijn en vraagt je wat er aan de hand is. Op basis van jouw antwoord, of op basis van wat je vertelt, word je direct doorgeschakeld naar de juiste meldkamer in jouw regio.
- Bij brand: meldkamer brandweer
- Bij geweld of inbraak: meldkamer politie
- Bij medische nood: meldkamer ambulance
Heb je met spoed een ambulance nodig, dan krijg je een medisch opgeleide centralist aan de lijn. Die stelt gerichte vragen en bepaalt of en hoe snel er een ambulance wordt gestuurd.
Ambulancezorg is méér dan vervoer
Ambulances zijn er om medische hulp te bieden, niet alleen om mensen te vervoeren. Ambulanceverpleegkundigen zijn opgeleid om zorg te geven op locatie en te beoordelen of vervoer nodig is.
Soms is alleen een behandeling ter plaatse op dat moment voldoende. In andere gevallen volgt vervoer naar het ziekenhuis, of een verwijzing naar huisarts of huisartsenpost.
Wie werken er in de ambulancezorg?
Meldkamercentralist
Medisch opgeleid en getraind om via de telefoon te triëren. Triëren betekent bepalen welke zorg nodig is.
Ambulanceverpleegkundige
Biedt acute zorg op locatie. Mag zelfstandig medisch handelen, zoals medicatie toedienen en reanimatie uitvoeren.
Ambulancechauffeur
De ambulancechauffeur zorgt voor veilig en snel vervoer, maar is óók getraind in ondersteuning bij de zorgverlening.
Spoedvervoer of besteld vervoer – wat is het verschil?
| Soort vervoer | Wanneer? | Wie regelt het? |
|---|---|---|
| Spoedvervoer (A1/A2) | Bij levensbedreiging of spoedklachten | Via 112 |
| Besteld vervoer (B) | Medisch noodzakelijk, maar geen spoed | Via arts of zorginstelling |
Niet elke ambulance rijdt met sirenes. Besteld vervoer (zoals voor dialyse of chemo) wordt ingepland en uitgevoerd door aparte teams.
Wist je dat…?
- Een ambulanceverpleegkundige zelfstandig mag beslissen of vervoer nodig is.
- Meldkamercentralisten medische keuzes maken zonder zelf aanwezig te zijn.
- Er ook ambulances zonder brancard zijn (zoals Rapid Responders).
- Niet iedereen die 112 belt automatisch wordt meegenomen.
Veelgestelde vragen
Wat doet een ambulanceverpleegkundige?
Ze beoordelen, behandelen en stabiliseren patiënten op locatie. Soms volgt vervoer naar het ziekenhuis, maar niet altijd.
Wat is het verschil tussen A1, A2 en B-ritten?
A1 = levensbedreigend, direct met sirenes
A2 = wel spoed, maar zonder zwaailicht
B = gepland medisch vervoer, zonder spoed
Word ik altijd naar het ziekenhuis gebracht?
Nee, alleen als dat medisch noodzakelijk is. Soms kun je na behandeling thuisblijven of naar de huisarts.
Ook werken in de ambulancezorg?
Ben je na het lezen van deze pagina nieuwsgierig geworden naar werken in de ambulancezorg? Er zijn verschillende functies, zoals ambulanceverpleegkundige, chauffeur of meldkamercentralist.
Lees er meer over op de website de mensen van de ambulance >>
Vragen? Of gewoon nieuwsgierig?
Wil je meer weten over hoe ambulancezorg werkt? Of heb je een vraag over werken in deze sector? Neem gerust contact op of bekijk onze andere pagina’s.